Teknolojinin günümüzde eriştiği ileri seviyede beğeninin yeri çok ayrı. Herhangi bir sosyal medya platformunda hitap edilen kitle ile gerçekleştirilen iletişim, rakamlara ‘’etkileşim’’ olarak dökülüyor, analiz ediliyor ve bu etkileşim oranı çevrimiçi reklamlar söz konusu olduğunda işletmeler için büyük önem arz ediyor.
Facebook, Instagram ve Twitter gibi sosyal medya uygulamaları, Google Chrome, Safari, Firefox gibi web tarayıcıları, Google gibi arama motorları, Google’ın ekosistemindeki Gmail, Google Drive gibi uygulamalar ve daha birçok internet ürünü ‘’büyük veri’’ kapsamında internet davranışları başta olmak üzere kişiler hakkında birçok veri ve bilgi elde ediyor. Özellikle çevrimiçi reklamlar söz konusu olduğunda internet kullanıcıları, maruz bırakıldıkları reklamlar dolayısıyla satın almaya itiliyor ve internet davranışları kontrol edilmeye çalışılıyor.
İnternette anonimliğin VPN teknolojisi ile mümkün olduğu günümüzde, çoğu internet kullanıcısının web çerezlerinin dahi bilincinde dahil. Akıllı telefonlar ile yaşamların büyük ve vazgeçilmez bir parçası haline gelen internet her an elimizin altında ve her an büyük verinin daha da büyümesine yardım ettiğimiz bir gerçek.
İnternette büyük verinin oluşmasına sebep olan uygulamalar, arama motorları, web tarayıcıları, internet trafiği bu internet oluşumlarının arkasındaki geliştiricilerin en büyük amaçları tabii ki de internet kullanıcılarının ürünleri ile olan etkileşimini arttırmak. Reklamcılığın temel kurallarından biri olan ürün için ‘’dürtüleri’’ harekete geçirme misyonunun çevrimiçi dünyada artık çevrimiçi davranışları kontrol etmek olarak değiştiğini söyleyebiliriz.
Burrhus Frederic Skinner tarafından Operant Conditioning -Edimsel Koşullama- adı verilen fakat ‘’Skinnerian Conditioning’’ olarak da adlandırılan psikolojik yöntem, günümüzde çevrimiçi kullanıcıların etkileşim oranlarını arttırmak amacıyla uygulanıyor. Edimsel Koşullama Nedir? Skinner tarafından yüksek lisans eğitimi sırasında icat edilen Skinner Box, güvercin veya fare gibi hayvanların yemek alabilmek için bir düğmeye dokunması gibi bir eylem gerçekleştirmesini hedefleyen bir deney olduğunu söyleyebiliriz.
2013 yılında Google geliştiricileri tarafından Google Maps üzerinde yapılan değişiklikler üzerine Skinner Box ve internet kullanıcıları arasındaki benzerliği gözler önüne sunan Alexis C. Madrigal, yazısında biz internet kullanıcılarının birer fare ve beğenilerin de ödülümüz olduğunu ileri sürüyor. Madrigal’in yazısında, günümüz reklamcılığının propaganda tekniklerinin aslında dürtülere hitap etmekten daha çok, internet kullanıcılarının davranışlarını edimsel koşullama yöntemleriyle koşullamak olduğunu iddia ettiğini söyleyebiliriz.
1950’lerde ‘’Bilinçaltı Reklamcılığı’’ terim kullanılmaya başlanmış olsa da, aslında bu yöntem bu dönemin öncesinde ve sonrasında uygulanıyordu. Bilinçaltı reklamcılığında, reklamda kullanılan öğelerin şekli, rengi ve varsa insan gibi aktörlerin çağrışımda bulunduğu dürtüler genel olarak sex, korku ve ölüm üzerine oynarken, günümüz çevrimiçi reklamcılığında bu dürtüler şartlandırılmak isteniliyor.
Facebook, 2007 yılında sadece bir üniversiteye özel olan bir uygulama olarak başlamış olsa da, şu anda globalde bireysel internet kullanıcıları ve küçük ya da büyük ölçekli işletmeler için bir profil olmanın çok ötesinde. Facebook üzerinden bireysel kullanıcılar hayatlarındaki önemli olayları dönüm noktası olarak paylaşabiliyor, bir patlama durumunda ‘’iyi olduğunu bildir’’ gibi özelliklerle kendileri hakkında bilgi verebiliyor, seçim dönemlerinde oy verdikleri partiyi bile gerek olmadığı halde Facebook’a bildirebiliyorlar. İşletmeler Facebook üzerinde işletme olarak sayfa açabiliyor, Facebook Business Manager üzerinden reklamlarını hitap etmek istedikleri kitleye göre sunabiliyor, Facebook Marketplace üzerinden satış yapabiliyor ve değerlendirme alabiliyorlar. Facebook, hem bireysel hem de kurumsal kullanıcılarına daha birçok özellik sunuyor. Facebook’un 2007 yılından beri katettiği yoldaki amacının kullanıcılarının daha fazla etkileşim yapmasını sağlamak ve MySpace gibi unutulan bir profil web sitesi olmamak olduğunu söyleyebiliriz. Facebook’da kullanıcıları tarafından dakikada 4 milyon beğeni oluşuyorken, Facebook’un etkileşim oranını arttırma hedefinin gerçekleştiğini söyleyebiliriz.
Yazar;
Büşra Uğral / @TECHWARN.COM
Web Tasarım 